Oeuvre

Tussen ca. 1885 en 1915 stond de Nederlandse kunstproductie internationaal in hoog aanzien. Nederlandse beeldende kunst en kunstnijverheid werden op bijvoorbeeld de Wereldtentoonstellingen in Parijs (1900), Milaan (1906) en Brussel (1910) met veel waardering begroet. Nederlandse schilders en grafici werden dikwijls lovend besproken in toonaangevende buitenlandse tijdschriften. Met name in Duitstalige landen bestond grote waardering voor de rust en soberheid die de Nederlandse kunstnijverheidsproductie rond 1900 kenmerkt.

Kunst rond 1900
Het werk van W.O.J. Nieuwenkamp behoort duidelijk tot die periode “Kunst rond 1900”.
Nieuwenkamp, kind van zijn tijd, heeft zich laten inspireren door actuele kunstenaars en stromingen. Met name zijn grafische ornamentale werk toont duidelijk een relatie met de Art Nouveau en Art Deco-stijl. Hij behoorde tot de vernieuwers van de Nederlandse grafische kunst, in het bijzonder van de houtsnede. Zijn grafiek onderscheidt zich door overzichtelijkheid van compositie en een klare, zuiver lineaire stijl, die volmaakt met de techniek in overeenstemming is.

Total design
Nieuwenkamp gaf zijn hele woonomgeving op artistieke wijze vorm: hij ontwierp en bouwde zijn eigen onderkomens, maar ook het interieur. Hij liet zijn bestek maken naar eigen ontwerp, liet tegels bakken met eigen motieven. Zelfs in zijn ondergoed werden motiefjes genaaid en zijn bed vertoonde de letters W.O.J.N. in houtsnijwerk (enige ijdelheid kan hem niet ontzegd worden…)
Vooral tijdens de verbouwing van de villa in Italië werden in de kenmerkende Nieuwenkamp-stijl elementen aangebracht in de vorm van tegels, dakgoten, open haarden, kozijnen en fonteinen. Kortom, alles wat Nieuwenkamp ontwierp was ’total design’!

Spijt van “eigen uitverkoop”
Nieuwenkamp behield graag zijn eigen werk. In oktober 1902 kocht kunstkoper Goupil uit Den Haag aan boord van De Zwerver alle pentekeningen die Nieuwenkamp toen in voorraad had. Nieuwenkamp zou zijn leven lang daarvan spijt hebben; hij kon het slecht hebben om zijn originele werk te moeten afstaan. Juist dat gevoel dreef hem er toe reproduceerbaar werk te maken: etsen, houtsneden, boeken, zodat hij dan van elk werkstuk een afdruk kon behouden (zie ook anekdote).

Kunstkenner
Door zijn scherpe, geoefende blik excelleerde hij niet alleen als kunstenaar, maar ook als kunstkenner. Op het gebied van de inheemse kunst gold hij als expert. Hij zag bijzonderheden en details, waar anderen achteloos aan voorbij liepen of voetstoots aannamen dat het allemaal al bekend was. In veel musea zijn kunstwerken ondergebracht die hij (veelal in opdracht) heeft aangekocht op zijn reizen.